'Laat uw geld rustig waar het is'
Spaarboekjes die haast niets opbrengen, pensioenspaarfondsen die kelderen, de beurs die gekke sprongen maakt. Waar moet u nog met uw geld naartoe? Econoom Peter Vanden Houte geeft raad. 'Wie naar de beurs trekt, moet zich bewust zijn van het risico.'
Van uw klassieke spaarboekje valt helemaal niets te verwachten, dat had u ongetwijfeld al in de gaten. De rente daarop is zo goed als gelijk aan nul en beterschap is lang niet in zicht. Maar nu zitten ook de pensioenspaarfondsen in de problemen, berichtte De Tijd dit weekend. Dit jaar verloren die fondsen al zo'n 3,3 procent , goed voor een verlies van 375 euro ofwel meer dan driekwart van wat de gemiddelde spaarder dit jaar al in zijn fonds dropte.
Waar krijgt u dan nog wel waar voor uw geld? Wel, op niet veel plaatsen, zo blijkt. "Ik denk dat het vooral realistisch is om weinig te verwachten", glimlacht Peter Vanden Houte, al ruim een kwarteeuw hoofdeconoom bij ING België.
Dat klinkt niet bijzonder bemoedigend.
"U kan dat negatief noemen en dat is het natuurlijk ook voor de spaarder. Maar we moeten niet vergeten dat daar ook redenen voor zijn. We zitten nog steeds met de naweeën van een grote schuldencrisis. Alle grote EU-lidstaten, uitgezonderd Duitsland, zitten met grote schulden. Daarbij komen andere problemen zoals die van de Italiaanse banken. Die zullen nog jaren winsten moeten boeken om de slechte kredieten op hun balansen te compenseren. Daarom beslisten de centrale banken om het renteniveau erg laag te houden. Dat maakt het voor de landen makkelijker om hun schulden onder controle te houden, maar voor de spaarder is dat minder leuk."
De spaarder moet in feite opdraaien voor het slechte beheer van de overheden?
"Zo cru zou ik het niet stellen. Het enige wat je die staten ten laste kan leggen, is dat ze van de gunstige periode voor de financiële crisis geen gebruik gemaakt hebben om de schuldenberg sneller aan te pakken. Maar bon, dat zijn vijgen na Pasen, we zitten er nu mee."
Wat is uw advies aan de spaarders?
"Het allerbelangrijkste is: beseffen dat alle opbrengsten, op eender welk product, structureel lager liggen dan vroeger. Ik snap dat dat zeer jammer en pijnlijk is, maar dat is de realiteit waar spaarders aan moeten gewoon worden. Spaarders hebben de neiging om ontevreden te zijn met de 0,1 of 0,11 procent rente op hun spaarboekje, dus willen ze overstappen naar een product dat meer rendement oplevert. Maar dat is heel gevaarlijk, zeker voor een traditionele spaarder die niet van risico's houdt, want het spaarboekje is het enige product waar die 0,11 procent - hoe schamel ook - gegarandeerd is."
Het gras is niet groener bij andere soorten beleggingen?
"Alle activa leveren tegenwoordig een veel lagere opbrengst dan in het verleden. Zeker obligaties. Staatsbons zijn al helemaal geen goed idee, de Belgische staat geeft momenteel zelfs geen waardepapier meer uit aangezien de rente op een termijn van vijf à zes jaar negatief is. Er tekent toch niemand in wanneer je weet dat je negatieve coupons zal krijgen." (lacht)
Blijft nog over: de beurs. Maar is dat een goed idee, in deze onzekere brexittijden?
"Op langere termijn is het resultaat daar - op een enkele uitzonderingen na - positief, al is ook dat veel minder dan vroeger. Bij een goedgekozen langetermijnproduct haal je nu een rendement van 3,5 of 4 procent per jaar. Maar begin jaren 90 was dat nog 10 procent, voor wat risicovollere producten was dat toen zelfs 15 procent."
3,5 procent klinkt nochtans verre van slecht.
"Dat klinkt misschien aanlokkelijk voor wie de huidige spaarboekjestarieven gewoon is, maar je krijgt die return enkel wanneer je je geld voor minstens tien jaar vastzet. Op korte termijn is de beurs heel volatiel. Wie vandaag beslist te beleggen, heeft geen enkele zekerheid dat hij binnen de vijf jaar een positieve return heeft, integendeel."
Dus ook van de beurs blijven we beter af?
"Spaarders die de stap willen zetten, beseffen best goed dat ze veranderen van risicoprofiel. Dat is de grote valkuil op dit ogenblik. Van een zeer conservatief belegger worden ze een eerder agressief belegger, met alle consequenties van dien. Dan kan het zo maar zijn dat hun beursbelegging na vier maanden op min 10 procent staat en dan zijn ze in paniek. Maar zo werkt de beurs, je moet heel lang wachten op een positief rendement."
Met andere woorden: beursanalfabeten zijn veroordeeld tot hun spaarboekje?
"Men moet zich een paar fundamentele vragen stellen. De eerste is: hoeveel staat er op mijn spaarboekje en hoe lang kan ik dat geld missen? Wie 5.000 euro heeft, moet natuurijk geen zotte dingen gaan doen. Wie 100.000 euro heeft, kan misschien wel overwegen 10.000 of 20.000 euro te beleggen als hij die niet snel nodig heeft. En dan gaan we naar de tweede belangrijke vraag: hoe gelukkig of ongelukkig ga ik me voelen wanneer mijn belegging over een paar maanden heel veel minder waard is? Een factor die fel onderschat wordt. Als je daar niet tegen kunt, laat je je geld beter rustig waar het zit.
Zelfs in een pensioenspaarfonds?
"Zeker in een pensioenspaarfonds. Uitgerekend dat is een belegging op lange termijn, die doorgaans voor de helft in aandelen zit. Onderweg fluctueert dat, maar uiteindelijk zal het resultaat wel positief zijn. Daar moeten we ons dus nu geen zorgen over maken."
Heeft u nog een ultieme tip voor de kleine spaarder?
"Als je geld toch niets opbrengt op je spaarboekje, waarom investeer je het dan niet in je woning? Van een nieuwe badkamer of keuken heb je plezier en je creëert nog je eigen meerwaarde ook."