Godsdienstles wordt opnieuw religieuzer

Zestien jaar geleden werden de leerplannen voor het laatst vernieuwd. Sindsdien staan in het vak rooms-katholieke godsdienst, dat gevolgd wordt door honderdduizenden leerlingen, het gesprek en de kennismaking met andere culturen en levensbeschouwingen centraal. Vandaag merken bisschoppen, theologen en leerkrachten dat steeds meer leerlingen zich afvragen wie zij zijn. Juist daarom heeft de Antwerpse bisschop Johan Bonny, verantwoordelijk voor onderwijs en voorzitter van de Erkende Instantie, beslist om de leerplannen te actualiseren. Dat blijkt uit een brief die De Morgen kon inkijken.

"De tijd heeft niet stilgestaan", schrijft Bonny. "Vele factoren zijn in beweging en vragen om een eerlijke overweging: de overdracht van de kernbegrippen uit de christelijke en katholieke traditie, de geletterdheid van de jonge generaties in verband met eigen religieuze en culturele tradities. De Vlaamse bisschoppen willen samen met alle betrokkenen een actualisering van de leerplannen godsdienst opzetten."

Ingrediënten

Concreet zal een werkgroep met twintig leden worden opgericht. Telkens vijf onderwijsinspecteurs, godsdienstleerkrachten, theologen en docenten uit de katholieke lerarenopleidingen zullen komend schooljaar nadenken over de toekomst van het vak godsdienst. "De werkgroep maakt een eindrapport tegen Pasen 2017", stelt Bonny. "Naast doelstellingen op langere termijn kan het rapport een beperkte, goed afgewogen lijst van leeringrediënten per terrein bevatten, die op korte termijn als bijlage aan het leerplan kunnen worden toegevoegd."

Het gaat hierbij om een soort canon, die vanaf het schooljaar 2018-2019 bruikbaar zal zijn voor leerlingen en leerkrachten. Het zou hierbij volgens experten kunnen gaan over de kennis van de verschillende sacramenten, het verschil tussen een zalig- en heiligverklaring of het belang en de (kunsthistorische) gevolgen van een uitspraak als 'Ecce Homo'.

Betekent dit dat leerlingen weer de catechismus voor de kiezen krijgen? Zeker niet, stelt godsdienstpedagoog Didier Pollefeyt (KU Leuven), die het project ondersteunt. "De kennis van de christelijke traditie verdwijnt, juist daarom gaan ze het vak inhoudelijk versterken. Om in dialoog te kunnen treden, moet je zelf weten wie je bent en wat de tradities zijn waarop je identiteit gestoeld is. Daar gaat het over."

Dialoogschool

Op die manier past de vernieuwing volgens Lieven Boeve, topman van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, binnen de katholieke dialoogschool, waarin moslims en andersgelovigen een volwaardige plek op school krijgen (DM 04/05). "Wat is de basis waarover je, of je nu katholiek bent of niet, gehoord moet hebben?", zegt Boeve, die in het verleden betrokken was bij de totstandkoming van de leerplannen godsdienst en nu opnieuw om advies is gevraagd. "In het verleden hebben we de nadruk gelegd op de kennismaking met de ander. We zien nu dat als gevolg daarvan veel leerlingen zich afvragen wie zij zijn."

► 5