Europa kreunt onder staaloorlog

Zoals het hoort bij een miljoeneninvestering liepen de hoogwaardigheidsbekleders elkaar voor de voeten. Zowel vicepremier Kris Peeters (CD&V) als Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) nipte van het obligate glas champagne bij de opening van een nieuwe energiezuinige hefbalkoven bij ArcelorMittal in de Gentse vestiging.

Een investering van zowat 49 miljoen euro. Woordvoerder Jan Cornelis: "De nieuwe hefbalkoven zal de productiviteit van de warmwalserij verhogen en scoort zeer goed op het vlak van energie-efficiëntie." En het stopt hier niet bij. ArcelorMittal Gent investeert, gespreid over enkele jaren en samen met haar vestiging in Luik, 140 miljoen euro in de ontwikkeling van een nieuwe generatie staalproducten. "Dat staal is 10 tot 20 procent lichter, met minder verbruik als gevolg, maar ook veiliger", zegt Cornelis.

Crisisvergadering

De champagne was dus niet misplaatst. Al valt dit alles moeilijk te rijmen met de onheilstijdingen uit de sector zelf.

Er was begin deze week zelfs een crisisvergadering in Brussel achter gesloten deuren. Vertegenwoordigers van de 34 grootste staal-producerende landen waren daarbij aanwezig. Goed voor 93 procent van de wereldproductie. De stemming was bijzonder somber, en zelfs agressief.

Nieuwe milieunormen (Emission Trading Scheme of de ETS-regelgeving) rond CO2-rechten zijn een financiële strop. Maar wat de sector vooral dwars zit is de dumping van Chinees staal op de Europese markt.

De Europese staalfabrikanten, gesteund door hun Amerikaanse collega's, beschuldigen China ervan massaal overtollig staal te dumpen. China produceert de helft van alle staal in de wereld, maar kampt met een fors verminderde binnenlandse vraag. Het overtollige staal, er wordt gesproken over ruim 700 miljoen ton, dumpen ze dan maar. Dat heeft tot gevolg dat de marktprijzen inzakken, en dat de vraag in Europa eveneens sterk achteroploopt.

Wim Van Gerven, topman van ArcelorMittal in Gent en tevens voorzitter van de Belgische Staal Federatie, bevestigt: "De staaldumping en grote overcapaciteit uit China is een feit en we moeten dit niet accepteren. Ze maken intussen al veel meer staal per hoofd van de bevolking dan Duitsland, en ze zijn met zéér velen."

China beweert dat het al voor 90 miljoen ton productiecapaciteit heeft gesloten, en dat er in de komende jaren nog eens 150 miljoen ton verminderd zal worden.

Los van dat alles is het een simpel feit dat de wereldstaalmarkt de vraag ziet verminderen, als gevolg van een totaal gebrek aan dynamiek in de wereldeconomie. Met als gevolg een overcapaciteit, ook in de VS en Europa.

Het beste voorbeeld van de diepe crisis waarin de sector verkeert valt te rapen in het Verenigd Koninkrijk. Daar viel een tweetal weken geleden een bom in de sector toen Tata Steel aankondigde dat het van zijn Britse staalvestigingen af wil. Liefst 15.000 staalarbeiders worden zo geraakt, en de regering liet zich in een bui van economisch nationalisme niet onbetuigd. Het onderzoekt de nationalisering van zijn staalindustrie.

Amper dertig jaar geleden privatiseerde Margaret Thatcher het staatsbedrijf British Steel. Of hoe de geschiedenis soms vreemde capriolen maakt.

Dat Europa in de zwakste positie zit voor de huidige staaloorlog, daar valt alvast niet over te twijfelen. Zowel China, met zijn staatsinterventie, als de VS, met zijn enorme thuismarkt, staan nu eenmaal sterker dan de veelal verouderde staalconcerns in Europa.

De VS dreigen er alvast mee "om handelsmaatregelen te nemen om hun industrie en hun werkers te beschermen".

Veilige auto's

Tegen die achtergrond is de investering in Gent van ArcelorMittal dus nog verrassender.

Wim Van Gerven verklaart die beslissing. "Willen we succesvol blijven concurreren op wereldvlak, dan hebben we nood aan een gelijk speelveld", klinkt het.

"De investeringen worden gedaan om de maakbaarheid van specifieke hoogkwalitatieve staalsoorten te garanderen. In de publieke opinie worden we niet als een hoogtechnologisch bedrijf gezien, hoewel dit absoluut het geval is. Vele nieuwe staalsoorten zijn de reden waarom de auto's veel veiliger geworden zijn en crashtests doorstaan. De huidige wagens worden dan ook gemaakt met staal dat enkele jaren geleden niet bestond. De vraag is alleen waar het gemaakt moet worden. Ik ben ervan overtuigd dat we dit in Vlaanderen op de meest milieuvriendelijke en efficiënte manier doen en ben dan ook tegenstander van het feit dat we Chinees staal invoeren dat onder veel slechtere omstandigheden vervaardigd werd, op sociaal en milieutechnisch vlak."

ArcelorMittal, in 2006 ontstaan toen de Indiase staalbaron Lakshmi Mittal het Frans-Luxemburgse Arcelor opkocht, is goed voor een jaaromzet van meer dan 63 miljard dollar. Het herstructureerde fors de voorbije jaren. De balans is nu op orde, en allicht mengt het grootste staalbedrijf zich binnenkort in een nieuwe consolidatieslag.