Onzeker of ijskappen sneller smelten
Groenland en West-Antarctica smelten - maar doen ze dat ook steeds sneller? Het is simpelweg nog te vroeg om dat te kunnen zeggen, stelt een nieuwe analyse. De versnelde smelt de voorbije jaren kan ook een toevallige gril zijn.
Tot die opvallende constatering komen wetenschappers van onder meer de Universiteit van Utrecht in het vakblad Nature Geoscience. Als de grote ijskappen in het huidige, versnelde tempo blijven smelten, kan dat 56 centimeter zeespiegelstijging opleveren rond het jaar 2100. Maar, zo schrijven de Utrechters in het vakblad: om het zeker te weten, zullen wetenschappers nog 10 tot 20 jaar stug moeten doormeten. Zónder versnelling staat de zeespiegel aan het einde van de eeuw naar verwachting "slechts" 10 tot 15 centimeter hoger.
"Je moet als wetenschapper toch zorgvuldig zijn", zegt hoogleraar polaire meteorologie Michiel van den Broeke, medeopsteller van de nieuwe berekeningen. "We kijken naar een erg ruizig signaal. Vooral op Antarctica begint het er aardig op te lijken dat de smelt steeds sneller gaat. Maar we moeten nog even geduld hebben voordat we kunnen vaststellen of er sprake is van een versnelling."
Zo is er in het hoge noorden momenteel sprake van een stroming die veel warme lucht naar de ijskap voert. De wetenschap is nog verdeeld over de vraag in hoeverre die 'Noord-Atlantische oscillatie' onder invloed staat van de opwarming van de aarde. En zo zijn er meer natuurlijke schommelingen die de smelt beïnvloeden: "Zo'n ijskap moet zich dan even aanpassen. Dat kan jaren, maar ook tientallen jaren duren."
De studie komt op een penibel moment: kort voor de bekendmaking van het nieuwe rapport van het VN-panel voor klimaatonderzoek IPCC. Een uitgelekt concept daarvan noemt een stijging tussen 29 en 96 centimeter nog "waarschijnlijk".
Enkele jaren geleden stelden Van den Broeke en collega's ook al vast dat de ijskappen van zowel Groenland als Antarctica steeds sneller smelten - wat zou uitlopen op een zeespiegelstijging van zo'n 43 centimeter extra in 2100. Maar dat was op basis van een andere, minder nauwkeurige methode, waarbij men met computermodellen inschat hoeveel sneeuw er valt en hoeveel er weer verdwijnt. Satellietmetingen zijn echter nog niet zo ver. "Je ziet dat de gemeten waarden buiten de onzekerheidsmarges beginnen te wandelen. Maar we zijn er nog niet."
Momenteel smelt op Antarctica jaarlijks zo'n 150 miljoen ton aan ijs en op Groenland 250 tot 300 miljoen ton. Opgeteld komt dat neer op een zeespiegelstijging van gemiddeld 1,5 millimeter per jaar.