2017 in zes markante momenten

USAIN BOLT

Val van een icoon

Halverwege zijn laatste race maakt Usain Bolt (31) een koprol. Het gebeurt voor de perstribune van het Olympisch Stadion in Londen. Maar zodra journalisten de ongewone buiteling voor de krant willen beschrijven, slaat de twijfel toe. Sloeg hij echt over de kop?

Die twijfel kennen ze van Bolts eerdere optredens. Bij de Olympische Spelen van Peking, Londen en Rio de Janeiro. Bij de WK's atletiek in Berlijn, Daegu, Moskou en Peking. Gedurende een bezoek aan Kingston, Jamaica.

De klok verschafte houvast. De ongrijpbaarheid van Bolt was in weldadig koele cijfers te vangen: eerst 9.69 op de 100 meter, toen 9.58; eerst 19.30 op de 200 meter, toen 19.19.

Ditmaal zijn er geen cijfers. De eindeloze herhalingen op de beeldschermen in het stadion bieden evenmin uitkomst. Te zien is hoe Bolt als slotloper van de 4x100 meter het estafettestokje krijgt overhandigd. Hij ligt in derde positie, de ondankbare plek waarmee hij eerder dit WK afscheid heeft genomen van de 100 meter.

Met machtige stappen zet hij zich in beweging voor zijn laatste inhaalrace. Bij zijn 21ste pas, bij een snelheid van ruim 40 kilometer per uur, stokt zijn ritme. Hij schiet omhoog en begint op zijn rechterbeen te hinkelen. Zijn hoge tempo dwingt hem zijn linkerbeen te gebruiken om af te remmen, maar bij elke stap schreeuwt hij van de pijn. Zijn hamstring is gescheurd.

Dan verdwijnt Bolt links uit beeld. De camera's volgen het wedstrijdverloop uit gewoonte, verliezers vallen buiten het frame. Pas later verschijnt hij weer in beeld. Hij ligt op de grond, verbouwereerd, in de steek gelaten door de glanzende spierbundels die hem roem en rijkdom hebben gebracht.

Vanaf de perstribune is te zien hoe een rolstoel naar Bolt toe wordt gereden. Dat gaat hem te ver. Hij laat zich overeind hijsen door zijn ploeggenoten, strompelt hoofdschuddend naar de eindstreep en verdwijnt dan in de catacomben van het stadion.

Later stromen de foto's binnen op de laptop, van persbureaus die tientallen op afstand bedienbare camera's op de baan hebben gemonteerd om geen milliseconde van Bolts laatste meters te moeten missen. Daar is het bewijs. Twee handen aan de grond, een verwrongen gelaat, gouden spikes in de lucht. Een noodstop. De koprol was echt, hij ging alleen het voorstellingsvermogen te boven. Typisch Bolt, ook die laatste race.

ROGER FEDERER

Zijn vrouw als wapen

Tennisser Roger Federer had zojuist zijn achtste Wimbledon-titel gewonnen, een record, toen hij lachend naar zijn tweelingen in de spelersbox van het Centre Court wees.

Zijn magische comeback, na zijn sabbatical uit 2016 door blessureleed, was een zegen. Hoe een 36-jarig icoon de moed had om zichzelf opnieuw uit te vinden. De keuze voor een groter racketblad. Nog aanvallender spelen vanaf de baseline door de bal ook met zijn kwetsbare backhand eerder te nemen. Het waren aanwijsbare veranderingen, waardoor Federer bij de Australian Open na tien jaar zijn rivaal Rafael Nadal weer in een grandslamfinale wist te verslaan.

Maar het geheim van zijn wederopstanding was dus veel eenvoudiger. Tijdens Wimbledon had Federer slechts één woord nodig om uit te leggen, waarom hij nog speelde: Mirka. Zijn echtgenote is de spil van Team Federer. Zij gaf haar man alle ruimte om ook op latere leeftijd zijn ziel en zaligheid in het tennis te leggen. Mirka (geboren als Miroslava Vavrinec) droeg de lasten van een dubbele tweeling, vader Roger mocht ze knuffelen als het uitkwam.

Wimbledon als speeltuin

Tijdens de Australian Open hadden de 7-jarige Myla en Charlene vader Roger vrolijk aangemoedigd. Hun prioriteiten lagen elders, dat wel. Of ze niet snel terug konden naar Zwitserland om te gaan skiën? Met een glimlach vertelde Federer in Melbourne dat hij zijn dochters had gevraagd of "papa nog even mocht blijven". Met instemming van zijn gezin veroverde Federer zijn negentiende grandslamtitel. De Wimbledon-finale tussen Federer en de geblesseerde Marin Cilic werd nooit spannend. De 3-jarige Leo en Lenny Federer trokken gekke bekken naar de talloze camera's die op hen waren gericht. "De jongens hebben geen idee wat er gebeurt", zei vader Roger. "Ze denken vast dat ze in een leuke speeltuin zitten."

Wimbledon als speeltuin, Federer had het niet beter kunnen omschrijven. Nu is duidelijk waarom hij de tijd tien jaar kon terugzetten. De harmonie in zijn gezin is het fundament, de liefde voor het tennis nog even intens als bij zijn debuut twintig jaar geleden. Niet Myla en Charlene, Leo en Lenny, maar vader Roger Federer was op die stralende zondag het spelende kind dat de eeuwige jeugd verbeeldde. Wimbledon was zijn speeltuin, de mooiste speeltuin ter wereld.

PETER SAGAN

Zorgeloze kampioen

Het zaaltje in de Grieghallen in Bergen loopt vol met journalisten. Het is wachten op Peter Sagan (27), zojuist in Noorwegen wereldkampioen op de weg geworden. Wéér hij. Zijn derde titel op rij. De meeste journalisten hebben er stiekem een beetje de pest in. Er zijn al zoveel woorden aan hem besteed. Wat moeten we nu weer over hem schrijven?

Velen hebben een haat-liefdeverhouding met Sagan. Dat juichen, die filmpjes, de grapjes: het lijkt er verdacht veel op dat hij net te goed heeft nagedacht over zijn imago. Aan de andere kant fascineert hij ook. Hoe kan iemand zo zorgeloos in het leven staan?

In de Tour werd hij verbannen vanwege een roekeloze actie - op het eerste gezicht dan. Een dag later gaf hij een persconferentie in de tuin van het hotel, kalmpjes. Sagan was ervan overtuigd dat hij niets verkeerd had gedaan, maar boos of gefrustreerd? Neen. Hier stond iemand die in balans was. Gewoon plezier hebben in de dingen die je doet. En niet bang zijn om te verliezen. Dan ben je altijd een winnaar.

Zorgeloos, ja, zo was Sagan ook naar het WK in Noorwegen afgereisd. Zoals wel vaker arriveerde hij pas op het laatste moment. Hij wilde zijn zwangere vrouw niet alleen laten, verklaarde hij, want Sagan werd vader. Parcoursverkenning? Hoezo? De wedstrijd bestond uit twaalf rondjes. Tijd zat toch, om dat parcours te leren kennen?

En verdomd, hij deed het weer. Niet zo overtuigend als in Richmond of in Doha, bij zijn eerste wereldtitels, maar het was genoeg voor de overwinning. "Ach, het zal de wereld niet veranderen", zei de Slowaak tijdens de persconferentie. Haast verveeld zat hij achter de tafel. Achteloos beantwoordde hij daarna de vragen over de wedstrijd, de sprint met Alexander Kristoff en het volgende WK in Oostenrijk.

Aan het einde werd hem gevraagd naar zijn aanstaande vaderschap. Ineens fleurde hij op. "Dát", zei hij, met een schittering in zijn ogen, "dát gaat de wereld pas echt veranderen." Daarna stond hij op en was weg. Peter Sagan is een held.

TOM DUMOULIN

'Poepgate' in de Giro

Het is de dag van de bleke billen in een bloeiende berm. Ze waren nog net gevangen door de camera op de motor, die daarop meteen wegzwenkte in het besef dat discretie zwaarder weegt dan registratie tot op het bot.

Tom Dumoulin (27), de latere glorieuze winnaar van de Giro d'Italia, zit dinsdagmiddag 23 mei in Bormio op een stoeltje tussen de hekken voor interviews, aan de voet van de Passo dello Stelvio. Hij is zojuist in de roze trui het podium afgestapt, het oponthoud als gevolg van opspelende darmen ten spijt. Hij was furieus omhoog gereden, de concurrentie achterna, en als een dolleman over een gruwelijke hoeveelheid haarspeldbochten het dal in gedaverd om de schade te beperken.

Het is dringen. Camera's, microfoons, telefoons, blocnotes. Alle volgers van de honderdste Giro willen zijn verhaal horen. Wat was er nou, Tom? Wat speelde er? Hoe kwam het zo? De uitleg is schitterend in eenvoud. Het gaat niet over versluierende begrippen als fysiek ongemak of de roep van de natuur. Hij pareert niet met: dat hebben jullie toch allemaal kunnen zien? Hij windt er geen doekjes om. "Ik moest naar de wc."

Natuurlijk kleedt hij daarna het verhaal verder aan. Het zal een gelletje zijn geweest, of een reep, en de hoogte. Het was hem eerder overkomen, in de Tour de France, toen hij onderweg ijlings een camper was ingeschoten. Ja, hij baalt, hij is teleurgesteld, maar hij heeft er nog vertrouwen in. Verder vragen was niet nodig. Het was duidelijk genoeg, met dat "naar de wc".

Maar eigenlijk raakt hij de kern zelfs meer als een Britse cameraploeg hem vraagt wat er was gebeurd en hij in het Engels antwoordt. Hij zegt niet: "I had to go to the toilet." Nee, hij zegt dit: "I needed to shit."

Dat is nóg beter. Meer emotie. Dit is inclusief de frustratie van de topsporter over een ongemakkelijk akkefietje dat hem misschien de eindzege in Milaan gaat kosten en dat hem de rest van zijn sportcarrière zal achtervolgen. Vragen, iemand nog?

Een week later is in de euforie de maatvoering even zoek. Tijdens de huldiging in Maastricht, eind mei, krijgt hij de vraag of hij met de koersbroek op de enkels al bezig was met het incalculeren van het tijdverlies. Dan zegt Dumoulin: "Ik dacht wel: hoeveel keer ga ik vegen? Hoe goed ga je dat afvegen dan, hé?"

ROMELU LUKAKU

Spitsenkoning

De Heizel loopt leeg na de 3-3 tegen Mexico, de fans morren. Romelu Lukaku krijgt wel een kleine glimlach op het gezicht. Hij heeft zich net met twee goals naast Van Himst en Voorhoof geschoten, en mikt op meer. Interlandgoal 31 moest en zou volgen. Vier dagen later al, op 14 november, tegen Japan. Op zijn 24ste is 'Big Rom' topschutter van België. Martínez: "Hij zal er nog dubbel zoveel maken voor de Duivels."

NAFI THIAM

Hors catégorie

Verkozen tot beste atlete van het jaar, wereldkampioene in Londen, een Europese indoortitel. 2017 is een grand cru voor Nafi Thiam (23). De grootste stunt zet ze neer in Götzis, waar ze met een score van 7.013 punten haar voet zet naast grootheden Joyner-Kersee en Klüft. "Ik ging over een mythische barrière, ik ben de derde beste heptatlete aller tijden. Dat is toch niet min."