Mayday voor Theresa May
De regering-May desintegreert. Een week na het vertrek van defensieminister Michael Fallon moet de Britse premier nu ook verder zonder Priti Patel, minister van Ontwikkelingssamenwerking, die een eigen Israël-beleid bleek te hebben gevoerd. Minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson is nipt aan een ontslag ontsnapt na een ernstige blunder.
Patel had maandag al een reprimande van May gekregen omdat dat ze tijdens haar zomervakantie zonder medeweten van het kabinet ontmoetingen had met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Golan-hoogte had bezocht. Ze had May verzekerd dat het daarbij was gebleven. Vervolgens werd bekend dat ze later nadere ontmoetingen had met een Israëlische bewindsman. May sommeerde haar terug te keren uit Kenia, waar ze op werkbezoek was.
Met Patel hebben de brexiteers een belangrijke stem aan de kabinetstafel verloren. Ze won tijdens het EU-referendum aan bekendheid door campagne te voeren voor de brexit. Patel werd populair bij de conservatieve achterban, en tijdens het recente partijcongres viel ze op door een pittige toespraak met passages die niet zouden misstaan in de kolommen van The Daily Mail.
In gezelschap van de voorzitter van de pressiegroep Conservative Friends of Israel, Lord Polak, had ze haar geheime werkbezoeken aan Israël afgelegd. Ze beloofde het Israëlische leger ontwikkelingsgeld, bedoeld voor de hulp aan gewonde Syrische vluchtelingen. Een dag na Mays diner met Netanyahu, vorige week, onthulde de BBC Patels freelancediplomatie. De Jewish Chronicle meldde dat May wel degelijk iets wist van de ontmoetingen, maar dat is door Downing Street ontkend.
Desastreus
Boris Johnson beging vorige week dan weer een blunder in een Kamercommissie over het lot van de Brits-Iraanse vrouw die al negentien maanden gevangen zit in Iran. Nazanin Zahgari-Ratcliffe, een moeder van een dochtertje, was op familiebezoek toen ze door de Iraanse autoriteiten werd opgepakt wegens 'propaganda tegen het regime' en tot vijf jaar cel werd veroordeeld.
Tot ieders schrik zei Johnson in de commissie dat ze er "journalisten aan het trainen" was. Een paar dagen later werd Zaghari-Ratcliffe opnieuw voor de rechter gesleept, waar deze uitspraak tegen haar werd gebruikt. Johnson staat erom bekend dat hij weinig aandacht heeft voor beleidsdetails, maar in dit geval bleek dat desastreus te zijn. Normaal gesproken zou dat tot ontslag leiden, iets waar de oppositie en prominente partijgenoten ook in deze zaak voor hebben gepleit.
Johnsons achteloze opmerking kan niet alleen gevolgen hebben voor Zahgari-Ratcliffe, maar ook voor de Britse rol bij het redden van de nucleaire overeenkomst tussen Iran en de VS. Toevallig is Johnson nu in Washington om daarover te praten.
Vriendjespolitiek
Met de climax van de brexit-besprekingen in zicht is Theresa May dus wel in office, maar niet in power. Hoe zwak haar positie is, bleek al in de dagen na de verkiezingen, toen ze tot ieders verrassing haar oude rivaal Michael Gove weer in het kabinet opnam. Later in de zomer, tijdens Mays vakantie, probeerde minister van Financiën Phil Hammond het brexitbeleid te veranderen, waarna er een gevecht uitbrak met de brexiteers.
Onfortuinlijk was ook dat haar regering werd overspoeld door 'Weinstein'. Ze bleek niet in staat te zijn om haar steun en toeverlaat Michael Fallon van de ondergang te redden, toen bekend werd dat die in 2003 een journaliste fysiek had lastiggevallen.
Vervolgens wekte May de woede van partijgenoten door de onervaren Gavin Williamson tot diens opvolger te benoemen, de man die haar leiderschapscampagne had geleid en een van haar weinige vrienden in Westminster is. Dit werd gezien als vriendjespolitiek en het had er alle schijn van dat Williamson zichzelf had benoemd, profiterend van de zwakte van zijn bazin.