De perfecte moord op z'n Belgisch

Als de huisarts van Sylvia Boigelot op dinsdagnamiddag 8 juli 2014 aanstalten maakt om op het overlijdensattest 'natuurlijke dood' aan te brengen, lijkt de perfecte moord een feit. De huisarts heeft het niet opgemerkt. De buurvrouw die de hulpdiensten heeft gebeld ook niet. De Brusselse ambulanciers, niet beter wetend dan dat ze op het gelijkvloers van residentie Mercure langs de Mutsaardlaan in Neder-over-Heembeek een lijk moeten inladen, hebben het ook niet gezien.

Het slachtoffer, Sylvia's ex Marc Dellea, ligt vredig in zijn bed, toegedekt onder een deken. Het lichaam is al afgekoeld en volgens de eerste vaststellingen is de dood een kleine 48 uur eerder ingetreden. Pas als een door het Brusselse parket opgeroepen wetsdokter als eerste het lichaam aanraakt en het hoofd beweegt, ziet hij het. "Onder het lichaam was de matras doordrenkt met bloed", zegt een bij het onderzoek betrokken bron. "Er zat een kogel in het hoofd van die man."

Volgens het autopsieverslag heeft de moordenaar voorzichtig de oorlel van het slachtoffer opgetild en een klein pocketpistool tegen het achterhoofd gezet.

Een Beretta 950, of iets van die strekking, zal de ballistische expert later besluiten. Het soort wapen dat is ontworpen om niet te veel ruimte in te nemen in een dameshandtas, waarmee je ook niemand kunt doden, tenzij op de deze manier. De bedoeling lijkt te zijn geweest dat het kogeltje de schedel zou perforeren zonder uiterlijke sporen, zoals bij de betere huurmoordenaar.

Perfecte echtscheiding

Marc Dellea (45) en Sylvia Boigelot (38) waren een voorbeeldig gescheiden koppel. Hij was koffieverkoper, zij medewerkster van Vlaams Parlementslid Christian Van Eyken (Défi, het vroegere FDF). Marc en Sylvia hadden samen een dochtertje van zeven, waarvoor de politicus destijds was aangeduid als peter. In 2012 gingen Marc en Sylvia uit elkaar. Zij had al een tijdje een relatie met haar werkgever, ook al moest dat voor de buitenwereld een geheim blijven.

Marc en Sylvia opteerden voor co-ouderschap en spraken af dat hun dochter niet het slachtoffer mocht worden. Het meisje zou blijven wonen in het appartement in residentie Mercure. Met beurtelings mama in huis en papa. Marc huurde een kleine flat, elders in Brussel. Sylvia trok halvelings in bij Christian Van Eyken.

"Ik zag Marc elke middag", zegt Gilbert Dupont, misdaadverslaggever bij de de krant La Dernière Heure. "Ik ga 's morgens altijd mijn koffie drinken in de Jourdanstraat, vlakbij het justitiepaleis. Iedereen kende hem daar. Marco, de importeur van de beste Italiaanse koffiemerken. Koekjes, melkcapsules, ook. Hij deed elke dinsdag zijn ronde langs alle restaurants. Zijn vader Giuseppe heeft daar nog een restaurant gehad. Het was gek, die dag. 's Morgens vroegen de mensen in het café zich af: waar blijft Marco toch? 's Namiddags hoorden we op het paleis over een moord in Neder-over-Heembeek."

Marc Dellea was een reus van een 1,90 meter, een opgeruimde kerel. De algemene indruk was dat hij niet erg leed onder de breuk en alleen bekommerd was om de half voltooide renovatie van het huis dat ze kort voor de scheiding hadden gekocht in Tubeke. Hij had er weekend na weekend in staan bricoleren. Voor niks, uiteindelijk. "Marc deed alleen maar alsof alles prima ging", zegt een kennis. "In die laatste weken was er groeiende onenigheid over het hoederecht. Zij wou hem uitsluiten, hij stond op zijn rechten als papa."

Onschendbaar

Bij het Brusselse parket is het onderzoek naar de moord vanwege het vakantieregime terechtgekomen bij onderzoeksrechter Jean-Claude Van Espen. Hij is een dan 66-jarige, in vooral financiële fraude gespecialiseerde magistraat, die in de jaren negentig bijna wekelijks de nationale media haalde met explosieve zaken van bankenfraude, diamantfraude of wat voor fraude ook.

Van Espen, door zijn collega's bedacht met de bijnaam 'Mephisto', heeft in zijn 30-jarige carrière tientallen grote dossiers opgestart, maar wist ze eerder zelden voor de rechtbank te brengen. Hij is een soort nerd van getalletjes en balansen, niet zo gauw warm te krijgen voor moord of doodslag. En op vier maanden van zijn pensioen nog minder dan daarvoor.

Op zaterdag 19 juli 2014, daags voor een verlengd zomerweekend, heeft de onderzoeksrechter via de nationale media een opsporingsbericht laten verspreiden, zoekend naar 'getuigen die verdachte personen of voertuigen hebben gezien rond het huis van het slachtoffer'. Het levert geen bruikbare tips op, en de moord op Marc Dellea lijkt een cold case te gaan worden.

Er hangt een sfeertje van ontzag en gêne rond het dossier. De moord is gepleegd in de woonst van de maîtresse van een politicus, en niet zomaar één.

Christian Van Eyken is sinds 1995 de enige Franstalige verkozene in het Vlaams Parlement namens de Union des Francophones, een kartellijst waarmee Franstaligen in de Brusselse rand de electorale krachten bundelen. Zijn herverkiezing hing op 25 mei 2014 aan een zijden draadje, maar uiteindelijk haalde hij zijn zetel terug binnen en kon hij op 17 juni - drie weken voor de moord - de eed afleggen in het Vlaams Parlement.

Probleem. Christian Van Eyken is parlementair onschendbaar. Willen de speurders hem ondervragen, al is het maar voor een formaliteit, dan moeten ze eerst wachten tot na het zomerreces. Vervolgens moeten ze via een procedure bij het Brusselse parket-generaal een verzoek tot opheffing van zijn onschendbaarheid voorleggen aan de nog te vormen en bijeen te roepen commissie Vervolgingen van het Vlaams Parlement. "En dat, terwijl de Vlaamse en federale coalitiegesprekken nog bezig waren", zegt een speurder. "Men was nog aan het speculeren of Bart De Wever premier zou worden dan wel opnieuw Di Rupo. Wij stonden voor een muur."

U wordt gefilmd

Gilbert Dupont herinnert zich dat hij er als eerste achter kwam dat de tweede man in het verhaal niemand minder was dan Christian Van Eyken. "Ik belde hem", weet hij nog. "Dat was een paar maanden na de feiten. Hij bedreigde mij onmiddellijk met een klacht voor stalking als ik hem ooit nog eens zou bellen. Dat was de sfeer, toen."

Als Jean-Claude Van Espen op 1 december 2015 met pensioen gaat, verhuist het dossier naar zijn collega Olivier Leroux. Hij kan zich in eerste instantie enkel verwonderen over wat hij daarin aantreft. Heel erg weinig, maar ook niet niks.

In de hall van residentie Mercure hangen twee bolle bewakingscamera's. Ze bieden een beeld op de hele ruimte, van vloer tot plafond. Je kunt het gebouw onmogelijk binnengaan zonder te worden gefilmd. De beelden zijn na de ontdekking van de moord meteen opgevraagd en opgeslagen door de politie, maar slechts vluchtig bekeken.

Residentie Mercure telt negentien verdiepingen met telkens vier appartementen. In de hall is het van 's morgens vroeg tot 's avonds laat een on-ophoudelijk komen en gaan van mensen. Honderden. Het kost de speurders maanden puzzelwerk om namen te plakken op al wie ze in de laatste 48 uur het computerscherm zien in- en uitlopen, en uit te vlooien of deze mensen hier in juli 2014 woonden en, indien niet, wat ze hier te zoeken hadden. Uiteindelijk blijven twee verdachten over.

"Op zondag in de vooravond zie je Sylvia Boigelot en Christian Van Eyken de hall binnenkomen", zegt een bij het dossier betrokken bron. "Zij draagt een zak met wat spullen in. Hij loopt achter haar aan. Even later zie je Marc Dellea het gebouw binnengaan. Het kind zie je op de beelden niet, zij is die dag bij haar oma ondergebracht. Enkele uren na de aankomst van Marc Dellea zie je Sylvia Boigelot en Christian Van Eyken weer buitenkomen. Zij zijn als enigen dat appartement binnengegaan toen Marc Dellea nog leefde en de enige zekerheid die we daarna hebben, is dat er nadien niemand meer is geweest. En dat Marc Dellea daar lag met een kogel in zijn hoofd. Dat zij daarna haar eigen huisarts belde. Met een beter pistool was dit gelukt."

Mensen in residentie Mercure kregen van de syndicus ooit te horen dat de bewakingsbeelden 24 uur worden bewaard, terwijl dat in werkelijkheid langer is. Volgens de speurders is dit de verklaring waarom Sylvia Boigelot op veilig dacht te spelen door na twee dagen naar het appartement terug te keren, denkend dat ze de zaak kon afhandelen met haar eigen huisarts.

15 maanden verloren

Op 29 augustus 2005, na de doortocht van orkaan Katrina, werd in een straat in het centrum van New Orleans het lichaam aangetroffen van de 20-jarige Marie Latino. Het lichaam lag naast een omvergeblazen paal van een verkeerslicht en de politie bestempelde het geval als een '29U': oorzaak onbekend. Pas jaren later, na een lange strijd van haar familie en een onderzoeksjournalist van The New Yorker, onderzocht een patholoog het lichaam opnieuw. Hij trof een minuscuul kogeltje in de schedel aan, met een pocketpistool afgevuurd onder haar rechteroor.

Hier was het bijna gelukt, iemand doodschieten zonder een in het oog springend letsel. Zoals het volgens de Leuvense patholoog Wim Van de Voorde in België verwonderlijk vaak lukt. Doordat we ver achterlopen op onze buurlanden met systematische autopsieën bij mogelijk verdachte overlijdens, blijven in België jaarlijks naar schatting zo'n 200 moorden onopgemerkt. Tegenover elke moord die wordt gerapporteerd zouden er 1,2 perfecte moorden staan, waarbij het slachtoffer gewoon de kist ingaat en de dader zich nergens zorgen over hoeft te maken.

Het heeft weinig gescheeld of ook die op Marc Dellea zat in die tweede statistiek. Het was een substituut bij het parket van Brussel die op die zomerse namiddag besloot dat er wél een second opinion moest worden gevraagd en een wetsdokter naar residentie Mercure stuurde.

Op 13 oktober 2015 wordt Sylvia Boigelot gearresteerd op beschuldiging van moord. Er volgen huiszoekingen in haar woonst, die van haar moeder en in de kantoren van Van Eyken. Een verzoek tot opheffing van zijn onschendbaarheid is intussen onderweg. De huiszoekingen leverden 15 maanden na de feiten volgens verwachting weinig of niets op, behalve dan de vaststelling dat de moeder van Sylvia Boigelot een verrassend uitgebreide verzameling wapens in huis had.

"Het type wapen dat men zoekt, een klein pistool, is bij die dame niet gevonden", zegt Eric Libert, zelf ook een van de Brusselse kopstukken bij Défi en advocaat van Sylvia Boigelot. "Het is alsof men een kalasjnikov zoekt en triomfantelijk staat te zwaaien met een loodjesgeweer. Dit is kenschetsend voor de tunnelvisie waarmee de speurders slechts in één richting hebben willen kijken."

Assisenhof

De vraag is in welke richting er verder had kunnen worden gekeken. In het appartement zijn geen sporen van inbraak of diefstal vastgesteld. In de keuken stond een plooiraampje open, maar daar stond een zware kast voor en de maximale open ruimte was 20 centimeter. Te smal voor een inbreker. Er zat ook een gat in het vliegenraam in de badkamer, en ook dat was te klein voor een mens. De moordenaar kan enkel via de voordeur zijn gekomen, met een huissleutel of na te zijn binnengelaten door Marc Dellea.

Twee weken geleden kwam Christian Van Eyken na anderhalve dag voorhechtenis alweer vrij vanwege een ontbrekende handtekening op het aanhoudingsmandaat. Voor Constance Mulder, Marcs moeder, kwam het binnen als "een stomp in je maag". Verdenkingen tegen Sylvia hadden zij en vader Giuseppe eerst niet. Dat veranderde toen Christian Van Eyken in de weken na de moord plots heel nadrukkelijk zijn status van peter en wettelijke voogd deed gelden en ze hun kleinkind gewoon niet meer te zien kregen.

Op beide fronten zijn nu de voorbereidingen gestart voor de finaleronde. Het Brusselse parket schermt met een psychiatrisch verslag waarin experts Sylvia Boigelot portretteren als een pure psychopate, ontdaan van elk vermogen tot empathie of respect voor andermans leven. "Wij hebben een tegenexpertise laten uitvoeren", zegt Eric Libert. "En daaruit blijkt precies het omgekeerde."

De verdediging liet de bloeding in de schedel van Marc Dellea heronderzoeken en denkt aan de hand van de staat van de stolling te kunnen aantonen dat de moord niet op zondagavond, maar een uur of twaalf later moet zijn gepleegd. Het Brusselse parket wil Boigelot en Van Eyken het liefst nog voor de zomer laten berechten voor een volksjury, een assisenhof.

Eric Libert geeft te kennen dat hij niet gehaast is, en dat hij het niet heel erg zou vinden als het gerechtelijk onderzoek over de zomer zou worden getild, eventueel nog verder. De moord op Marc Dellea - passie, on-trouw, moord - is het soort zaak waarbij je op een assisenproces voor-af al kunt raden wat de twaalf willekeurig gekozen burgers gaan zeggen.

Waarvan je ook weet dat een professionele rechter misschien eerder zou oordelen dat twijfel in het voordeel moet spelen van de verdachte. Boigelot en Van Eyken zijn voor assisen kansloos, iedereen weet dat. Maar weer is daar een externe factor, de timing waar niemand vat op heeft.

Halverwege volgend jaar wordt het assisenhof afgeschaft.