België verscherpt grenscontroles voor Tunesische vluchtelingen

Op de luchthavens van Brussel-Nationaal en Charleroi is de controle verscherpt nu Italië begonnen is met het toekennen van tijdelijke verblijfsvergunningen aan 22.000 Tunesische migranten. Een massale toevloed verwacht het kabinet van staatssecretaris voor Migratie en Asiel Melchior Wathelet echter niet meteen.

In het kielzog van de Jasmijnrevolutie strandden de Tunesiërs de jongste weken op het Zuid-Italiaanse eiland Lampedusa, van waar ze naar het Italiaanse vasteland werden overgebracht. De regering van premier Berlusconi zegt de toevloed nu niet langer aan te kunnen. Wars van de Europese afspraken, en tot woede van de andere EU-landen, heeft Rome besloten om visa voor het Schengengebied aan de Tunesiërs toe te kennen.

Hoewel het gros van de vluchtelingen Frankrijk als eindbestemming opgeeft, blijkt uit interviews die in de Italiaanse opvangcentra werden afgenomen dat een deel zijn kans ook verder noordwaarts wil wagen. Daarom houdt ook België met een instroom rekening, al heeft het zelf geen omvangrijke Tunesische gemeenschap op zijn grondgebied. In Duitsland wonen wél veel Tunesiërs.

De door Italië toegekende visa zijn drie maanden geldig. Maar het kabinet-Wathelet beklemtoont dat zo’n visum geen vrijbrief is. De vluchtelingen moeten niet enkel over geldige papieren beschikken, ook moeten ze kunnen bewijzen dat ze een bedrag van 62 euro per dag op zak hebben als ze op hotel gaan, of 31 euro als ze onderdak krijgen bij familie.

De betrokkenen moeten hun reis ook duidelijk motiveren. Hoewel een deel van de Tunesiërs politiek asiel zal aanvragen, is de kans op weigering bijzonder groot, aangezien de overgrote meerderheid van de vluchtelingen zijn land om economische redenen verlaten heeft. Wie opgepakt wordt, kan in het kader van de zogenaamde Dublin-afspraken teruggestuurd worden naar het eerste Schengenland waar voet aan de grond gezet is - in dit geval Italië.

“Hoeveel Tunesiërs voor België zullen opteren, is koffiedik kijken”, zegt ook Freddy Roosemont, directeur-generaal van de Dienst Vreemdelingenzaken. “Bovendien is het nog vroeg. De ervaring leert dat het verstrekken van 22.000 visa een klus is die weken in beslag neemt. Daarna pas zullen we zicht krijgen op de situatie.” Roosemont gaat er ook niet van uit dat alle Tunesiërs asiel aanvragen. “Een deel zal zijn kans als illegaal wagen.”

Diplomatieke rel

België, Frankrijk en andere Schengen-landen zijn niet te spreken over de eenzijdige aanpak van Italië. Italië doet uitschijnen dat het overrompeld wordt, maar inzake opvang van niet-Europese vluchtelingen staat het pas op de 18de plaats in de Europese ranglijst. België is daar nummer vijf.

In Frankrijk dreigen de Tunesische vluchtelingen dan weer een rol te spelen in de campagne voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar. Onder druk van het extreem rechtse Front National en zijn boegbeeld Marine Le Pen, is het thema migratie goed op weg om een centrale plaats in het debat te claimen. Claude Guéant, de omstreden want zeer rechtse minister van Binnenlandse Zaken van Frankrijk, haalde de voorbije dagen scherp uit naar de regering-Berlusconi en zegt ook de legale migratie aan banden te willen leggen.

Parijs en Rome stonden ook gistermiddag loodrecht tegenover elkaar, toen in de grensplaats Ventimiglia een tweehonderdtal Italiaanse en Franse mensenrechtenverdedigers de sporen in het station blokkeerden. De groep had eerder die dag samen met enkele Tunesische vluchtelingen aan boord willen gaan van een trein die vanuit Italië naar Nice onderweg was. Maar kort tevoren hadden de autoriteiten in het Franse departement Alpes Maritimes besloten alle treinverkeer tussen beide landen stil te leggen. De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken Franco Frattini reageert woedend en dreigt met een diplomatieke rel.