Geef Vlaanderen zijn openbare omroep terug

Er is wat loos aan de top van de VRT. Na het decennialange rijk van Paul Vandenbussche en de kortere episode onder Cas Goossens, journalisten en CVP’ers, wat in die tijd een conditio sine qua non is, komt de carrousel van topbenoemingen almaar sneller weer op gang. Bert De Graeve (6 jaar baas) moet van een administratie een bedrijf maken, Tony Mary (4 jaar baas) een speerpuntbedrijf tot stand brengen dat aan de spits van de technologische vernieuwing staat en Dirk Wauters (2,5 jaar baas) krijgt als opdracht om van de VRT een efficiënt bedrijf te maken dat de tering naar de nering zet. Geen van de drie heeft een onberispelijk parcours afgelegd.De Graeve was een cijferaar, die tijdens concerten op zijn rekenmachine zit te tokkelen. In de geschiedenis van de openbare omroep is hij de enige die een spontane algemene staking tegen zijn beleid afroept. Pas laat dringt het tot hem door dat zijn aanpak geen uitkomst biedt, als hij de vakbonden én de politieke wereld tegen zich in het harnas jaagt. Mary stond voor een megalomane aanpak. The sky is the limit, de financiering is bijzaak. Hij omringt zich met gelijkgestemde geesten, die nu van een ander mediaconcern een puinhoop maken, en eindigt op ramkoers met de Vlaamse overheid. Wauters moet putten vullen.Daaruit zijn er conclusies te trekken. Om de openbare omroep succesvol te leiden moet je de politiek aan je kant hebben, het personeel achter je hebben staan en de knip op de beurs houden. Maar er is meer aan de hand. De Graeve, Mary en Wauters hebben in de VRT principes binnengebracht als concurrentiestrijd, marktaandeel, kijk- en luistercijfers en marketing, met andere woorden de wapens van de commerciële sector. Imiteer nooit het origineel, is ook in de politiek het devies. Dat leidt tot hallucinante beslissingen als uitzendingen onder de rode knop, alsof de niet-digitale kijker geen belastingen betaalt, waarmee de Vlaamse Gemeenschap de openbare omroep subsidieert.Sinds 1996 heeft de VRT die businesslogica de zijne gemaakt. Laten we eraan herinneren hoe Patrick Le Lay van TF1, Europa’s grootste commerciële televisiestation, het eind augustus 2007 verwoordde, toen hij, na er twintig jaar lang PDG geweest te zijn, de deur achter zich dichttrok: “Soyons réalistes : à la base, le métier de TF1, c’est d’aider Coca Cola, p.ex. à vendre son produit… Ce que nous vendons à Coca Cola, c’est du temps de cerveau disponible”. We verkopen onze hersencapaciteit, onze intelligentie zeg maar, om Coca Cola te helpen zijn frisdrank te verkopen. Dat is tot zijn essentie teruggebracht, wat TF1 doet. Kan het duidelijker? Mag het publiek de openbare omroep aan zijn verstand brengen dat het net als bij de slager wat meer mag zijn? De VRT-leiding is potdoof aan dat oor.Tijdens het interregnum van Piet an Roe, de maanden tussen Mary en Wauters, stond er een man aan het hoofd - liberaal van inborst en een adept van marktgerichte strategieën, zeker - die weet hoe je met de politieke wereld omspringt - als gewezen gemeenteraadslid en cabinetard - en geleerd heeft hoe je met bonden werkt, zijn financiële zaakjes op orde heeft én weet wat media zijn. Van Roe is nog met zijn bandopnemer naar Parijs getrokken om er de verkiezingen te verslaan, hij kent het vak. Dat is in een mediabedrijf net iets belangrijker dan een doortocht bij Alcatel. Ze weten bij Corelio wel waarom ze hem na zijn afscheid in huis namen. Misschien, minister Lieten, ligt daar een deel van de oplossing: laat iemand de omroep runnen die weet wat radio- en televisiemaken is en hak in het aantal marketeers aan de top. De bijl erin, graag. Een idee om over na te denken.Besef ook, minister, dat de politieke wereld as op zijn hoofd moet strooien. De commerciële koers van de VRT is er gekomen met een politiek benoemde raad van bestuur, bestuursovereenkomsten waarover uw voorgangers onderhandeld hebben en budgetten die het parlement goedgekeurd heeft. De Graeve stak de bestuurders in zijn zak, Geert Bourgeois (N-VA) was voor Mary geen partij. In de laatste overeenkomst maken naast bereik en marktaandelen kwalitatieve performantiemaatstaven hun opwachting, sorry voor het woord. U moet echt de passage erop nalezen. Ik maak het u makkelijk : “De VRT verbindt er zich toe door middel van een permanent systeem van kwaliteitsbewaking de publieke, functionele, ethische, operationele en professionele kwaliteit te garanderen”. Aan u om die ambtenarentaal operationeel te maken en een instrument in handen te krijgen dat sturing mogelijk maakt, zodat Vlaanderen zijn openbare omroep terugkrijgt. Een echte.