Denk aan je hart , voor het te laat is

Doorgaans stappen we pas in de aanloop van onze 50ste verjaardag naar de dokter voor een check-up, waarbij bloeddruk, suikerspiegel en cholesterol worden gemeten. Volgens de Belgische Cardiologische Liga kunnen we echter niet vroeg genoeg bezig zijn met de risico's op hartfalen. Zo zou elke volwassene ten minste zijn cholesterolwaarden moeten kennen.

Slechts 28 procent van de Belgen laat zijn bloeddruk, suikerspiegel en cholesterolgehalte jaarlijks meten. Een op de drie Belgen tussen de 20 en 60 jaar kent zijn kerncijfers niet. Die verontrustende cijfers blijken uit een peiling van de Belgische Cardiologische Liga. Tachtigers zijn doorgaans perfect op de hoogte van hun waarden, twintigers hebben er het raden naar. Terwijl je net de grootste winst kan boeken als je er van jongs af mee begaan bent. "Mits een aanpassing van de levensstijl kan tot 80 procent van de hart- en vaatziekten worden voorkomen", zegt cardioloog Ernst Rietzschel (UZ Gent). "Jongvolwassenen worden aangespoord om van bij hun eerste loon te sparen voor hun pensioen. Evengoed zouden ze al moeten begaan zijn met hun hart en bloedvaten. Minder dan 5 procent van de Amerikanen houdt er een 100 procent gezonde levensstijl op na. Wij doen het allicht iets beter, maar niet veel. Gevolg is dat het gros van de Belgen rondloopt met risicofactoren op slagaderverkalking, zonder dat te beseffen. Bij autopsies van verkeersslachtoffers zien we bij twintigers onder de microscoop al verkalking van de bloedvaten. Geen probleem zo lang de verkalking niet te snel aangroeit. Soms wordt een verkalking plots onstabiel, scheurt in en er vormt zich een klonter die het bloedvat afsluit. Zo'n infarct of trombose is verantwoordelijk voor hartinfarcten, beroertes en plotse overlijdens."

Een belangrijke risicofactor is een hoog cholesterolgehalte. In België is er geen richtlijn voor de screening. "Ondertussen heeft liefst 65 procent van alle Belgen een LDL-cholesterol boven het streefdoel", weet professor Rietzschel. "In Nederland kan iedereen vanaf 30 jaar gratis zijn cholesterol laten meten. Volgens de Europese richtlijn zou elke volwassene zijn LDL-cholesterol best kennen. Het doel is niet zoveel mogelijk mensen aan de medicatie te krijgen, wel hen te stimuleren gezond te leven. Traditioneel werd aangenomen dat je je cholesterolwaarde met 15 procent kan doen dalen via een gezond dieet met veel groenten en voldoende vezels, magere vleeskeuzes en twee keer per week vis, en een gezonde levensstijl met voldoende beweging en beperkt alcoholgebruik. Recent onderzoek leert dat het effect van een jaren aangehouden gezonde levensstijl vier keer groter is dan we vroeger dachten. In je jonge jaren gezond leven doet misschien meer dan medicatie na een cardiovasculair incident op je 50ste. Het verkalkingsproces wordt levenslang vertraagd. Vandaar het grote belang om je kinderen van kleinsaf gezond te leren eten en bewegen. Als ze dat volgehouden moeten ze later misschien niet aan de statines."

Familiale risico's

Toch moeten noodgedwongen soms kinderen aan de cholesterolremmers. "Er zijn families waar bijna iedereen torenhoge LDL-cholesterolwaarden heeft, fors boven de 200 mg/dl. Men ziet er hartinfarcten en beroertes vanaf de leeftijd van 40 à 50 jaar", aldus Rietzschel. "Naar schatting 1 op de 300 Belgen heeft 'familiale hypercholestrolemie'. In deze gezinnen bepaalt men best al de cholesterolwaarden van de kinderen. Zelfs voor hun 18 laten we hen starten met medicatie."

En dan zijn er nog de andere risicofactoren voor het hart. Hoge bloeddruk kan best vanaf 40 jaar zeker één keer per jaar worden gecheckt. Bij een familiale voorgeschiedenis van hart- of vaatziekten en bij overgewicht wordt controle ook aangeraden voor mensen jonger dan 40. Een gelijkaardig verhaal voor de suikerspiegel. Screening kan best vanaf 45 jaar.