De gewone man in Pyongyang

Het zijn gewone taferelen. Een oude telefoon in een hotelkamer. De poster bij de tandarts in Pyongyang. Mensen die op de bus wachten. Een speeltuin met een glijbaan van een nagebouwde raket. Eergisteren een filmpje van een buigende massa voor de portretten van de Leiders. "Mensen weten niks over Noord-Korea", zei de Amerikaanse fotograaf David Guttenfelder in een interview met National Geographic. "Wie dat wel beweert, droomt. En kan dus beter zwijgen." Guttenfelder kan zelf wel spreken. Sinds Associated Press, het agentschap waar hij voor werkt, besliste om een kantoor te openen in de hoofdstad van Noord-Korea, woont hij daar. En kan er werken. Van een droom gesproken: dit kunnen doen, was die van hem die uitkwam.

Al twintig jaar werkt de Amerikaan als fotograaf. In het archief zie je beelden uit Palestina, Irak, Japan, een boel Afrikaanse landen. Gelauwerd en geprezen is hij: in 2002 won hij voor het eerst een World Press Award met een foto van Yasser Arafat, sindsdien staat hij regelmatig in dat lijstje. De foto van de Amerikaanse soldaat in de Afghaanse Korengal-vallei, schietend met een roze boxershort aan, is van hem. Ook in Fukushima na de ramp was hij. "Als kind in een klein dorpje in Amerika wilde ik de wereld zien. Het moest mindblowing zijn. Dat is het geworden." In 2000 kruiste een unieke kans zijn weg. Madeleine Albright, op dat moment Amerikaans minister van Buitenlandse zaken, ging op staatsbezoek naar Noord-Korea. Guttenfelder mocht mee, als enige. "Op de tweede dag ontmoette Albright de Leider Kim Jong-il, wat zeer surrealistisch was", vertelde Guttenfelder later in een radio-interview. "Zij was nerveus en vroeg waar ze moest staan. En ik had schrik: ik was de enige fotograaf in de ruimte, ik mocht dit niet verknallen."

Noord-Korea was toen echt afgesloten. De gordijnen van de bus tussen luchthaven en hotel waren neergelaten: niemand mocht het leven op straat zien. In zijn hotel waren de ramen met zwart plastic afgedekt. "Ik verveelde me rot in die saaie hotellobby's, maar plots gebeurde er iets. Vijftig jaar na de afscheuring van Zuid-Korea mochten mensen voor het eerst hun familie aan de andere kant van de grens zien. Iemand die z'n broer voor het laatst gezien had toen hij tien was, zag hem nu terug als hij zestig was. Toen ze na drie dagen weer weg moesten, liepen ze de bus in tranen achterna."

Beter dan niks

We zijn dertien jaar verder en Guttenfelder, die overigens een paar weken geleden naar de Filippijnen vloog om de ellende na Haiyan te fotograferen, reisde steeds vaker naar het land van de Geliefde Leiders. In het volle besef van de beperkingen. "Je mag niet overal komen. Je kan niet altijd even diep gaan. De donkerste taferelen zie je niet. Maar het is een langetermijnproject. We duwen. En als ik er niet ben, krijg je alleen beelden van het officiële Koreaanse nieuwsagentschap. Die zijn niet vies van propaganda. Wat wij doen, is beter dan niks."

Zachtjes aan schoven de Noord-Koreanen de gordijnen meer open. En Guttenfelder werkte de laatste jaren, nu vast vanuit Pyongyang, hard om beelden naar de wereld door te sturen. Reportagebeelden waren dat. Tot de overheid in januari buitenlanders toeliet om een smartphone te gebruiken. En in februari het 3G-netwerk voor bezoekers werd geactiveerd. Sindsdien post Guttenfelder met z'n iPhone dagelijks foto's op Instagram. Van hele gewone taferelen dus. Van de gewone man in Pyongyang. "Het zijn geen foto's die men nieuwswaardig zal noemen. Dat zijn ze niet. Het is real life in Noord-Korea. Waar je een koppel ziet wenen bij het afscheid in de luchthaven van Pyongyang, of kinderen met sneeuwballen ziet gooien. Dat geeft ons, die dit soort taferelen kennen, een connectie. En leert ons dat ook daar gewone mensen leven."

Zijn laatste post, gisteren: in het Koryo Hotel in Pyongyang kijken Noord-Koreanen naar de aankomst van de Amerikaanse basketbalster Dennis Rodman. Eén van de Instagram-volgers van Guttenberg reageert: 'They have hotels in Pyongyang?'

Missie geslaagd.

David Guttenfelder vinden op Instagram: dguttenfelder.