Schikken en slikken
De Amerikaanse bank JP Morgan betaalt een monsterboete van 13 miljard dollar voor haar rol in de hypotheekcrisis. Het gaat om de grootste schikking van een individueel bedrijf in de Amerikaanse geschiedenis.
Het Amerikaanse gerecht beticht JP Morgan ervan risicovolle hypotheekgerelateerde beleggingen te hebben verkocht aan institutionele investeerders, zonder duidelijk het potentiële gevaar ervan te communiceren.
Toen de waarde ervan in 2008 implodeerde, had dit desastreuze gevolgen voor het hele financiële systeem en voor de globale economie. JP Morgan, de grootste bank van de Verenigde Staten, onderhandelde al geruime tijd met het Amerikaanse gerecht om een reeks juridische geschillen te schikken die allemaal betrekking hebben op de rol van de bank in de financiële crisis van 2008.
Strafzaak
Er werd nu een akkoord bereikt voor een transactie van liefst 13 miljard dollar, de hoogste schikking ooit van een individueel bedrijf. Opvallend is dat JP Morgan eerder dit jaar ook al eens 4,5 miljard dollar ophoestte in en vergelijkbaar dossier.
Met die megaboete laat JP Morgan illustere voorgangers - als de 4,5 miljard dollar die het Britse oliebedrijf BP betaalde voor de olieramp in de Golf van Mexico in 2010, en de 3 miljard dollar die farmagroep GlaxoSmithKline ooit neertelde voor klantenmisleiding - ver achter zich.
Na de civiele schikking loopt ook nog een strafzaak tegen JP Morgan. De bank eiste in de loop van de onderhandelingen over de boete dat die strafzaak geschrapt zou worden, maar beet in het zand.
De Amerikaanse minister van Justitie Eric Holder zegt intussen dat JP Morgan niet de enige financiële firma is die in de bewuste periode toxische leningen verkocht aan nietsvermoedende investeerders. Holder zelf onderhandelde rechtstreeks met Jamie Dimon, de CEO van de financiële gigant. De minister liet ook uitschijnen dat het Amerikaanse gerecht zijn jacht op de schuldigen van de crisis zal voortzetten. "De omvang van deze schikking mag een duidelijk signaal zijn dat de onderzoeken van het ministerie van Justitie naar fraude verre van afgelopen zijn", zei Holder.
"Geen enkel bedrijf, hoe winstgevend ook, staat boven de wet. En het is niet omdat er al enige tijd verstreken is dat de schuld vervalt."
Verschil met Europa
Daarmee is de stijlbreuk in de juridische aanpak tussen de VS en Europa andermaal aangetoond. In de VS gaan CEO's van financiële malversaties makkelijk achter tralies, denk maar aan Bernard Madoff, die voor de megafraude via zijn Madoff Investment Securities een gevangenisstraf kreeg opgelegd van 150 jaar. Dat is bij ons quasi ondenkbaar.
Ook de financiële omvang van de restricties zijn hier helemaal anders. De financiële toezichthouder bij ons, FSMA, kan een administratieve sanctieprocedure opstarten en de boetes liggen tussen de 2.500 euro en 2,5 miljoen euro. "Die boetes kunnen wel verhoogd worden als er en aantoonbaar vermogensvoordeel is", zegt de FSMA-woordvoerder. Concreet: als de instelling een winst boekt van pakweg 5 miljoen euro, dan kan ze voor het dubbele (dus 10 miljoen euro) beboet worden. Zelfs maal drie indien er sprake is van recidivisme. In het dossier Fortis heeft de sanctiecommissie van de FSMA boetes uitgesproken van een half miljoen euro wegens misleidende communicatie. Ook drie ex-toplui van Fortis worden tot 400.000 euro beboet. Het gaat om Jean-Paul Votron, Herman Verwilst en Gilbert Mittler. Zowel de Bel-20'er als de drie vroegere managers gingen in beroep.
In de VS wordt er vaker 'gesetteld', omdat de betrokkenen daardoor ook hun strafblad kunnen 'vrijkopen', zodat het blanco blijft.