De nieuwe belasting van CD&V
De volgende federale regering moet 17,3 miljard euro besparen. CD&V pleit voor de invoering van een vermogens-winstbelasting. Een belangrijk symbool, maar geen paardenmiddel.
Wat is het?
Een belasting op vermogens omvat in het algemeen alle belastingen op uw nettovermogen, de roerende en onroerende goederen, de successie- en registratierechten, en de door particulieren ontvangen intresten en dividenden. Maar in dit geval gaat het over een speciale variant van de vermogensbelasting: de vermogenswinstbelasting (of meerwaardebelasting). Dat is een taks op de inkomsten uit kapitaal.
Een voorbeeld: wie in België een aandeel koopt en het daarna met 50.000 euro winst verkoopt, betaalt daar geen euro belastingen op. Met een vermogenswinstbelasting komt daar verandering in. De fiscus veronderstelt dat elk vermogen, ongeacht hoe groot, 4 procent rendement per jaar oplevert. In regeringskringen circuleren scenario's om daarop een forfaitaire belasting van 15 of 20 procent te heffen.
Hoeveel kan het opbrengen?
De opbrengsten uit een vermogenswinstbelasting vallen meestal lager uit dan verwacht. "De overheid krijgt nieuwe inkomsten, maar er hangen wel grote administratieve kosten aan vast", zegt Michel Maus, professor fiscaal recht aan de Vrije Universiteit Brussel. De fiscus moet niet alleen het vermogenskadaster bijhouden, maar ook geschillen oplossen en controleren op fraude. Die kosten worden vaak onderschat. Ter illustratie: begin 2012 liet de regering-Di Rupo uitrekenen dat een heffing van 0,5 procent op grote vermogens (van meer dan 1,25 miljoen euro) hooguit 500 miljoen euro zou opbrengen.
Aftredend staatssecretaris voor Fraudebestrijding John Crombez (sp.a) pleitte in aanloop naar de verkiezingen voor een meerwaardebelasting naar Nederlands voorbeeld. Daar wordt een belasting geheven op een verondersteld rendement van 3 procent. Volgens Crombez kan zo'n systeem in België 5 miljard euro opbrengen. De groenen rekenen zelfs op een opbrengst van 7,5 miljard euro.
Hoe realistisch is het?
Politiek gesproken lijkt het weinig waarschijnlijk dat CD&V haar slag binnenhaalt. De liberalen van Open Vld en MR zijn immers naar de kiezer getrokken met de plechtige belofte om geen nieuwe belastingen in te voeren. Voor N-VA is de belasting bespreekbaar, op voorwaarde dat de totale belastingdruk niet stijgt.
Er zijn ook praktische bezwaren. Ten eerste moet de fiscus het volledige vermogen van de Belgen in kaart brengen. Positief is dat het almaar makkelijker wordt om zwarte vermogens in het buitenland te achterhalen. De vraag is wel wat er allemaal in het zogenaamde vermogenskadaster moet worden opgenomen. Geldt een waardevolle verzameling van postzegels of oldtimers ook als vermogen? En hoe kan de overheid daar een waarde op kleven? Voor onroerend vermogen is dat redelijk eenvoudig dankzij het kadastraal inkomen. Voor roerend vermogen is dat minder eenvoudig. Voor effecten op de beurs geldt natuurlijk de beurskoers, maar wat met aandelen van kmo's of een private kunstverzameling?
De fiscus dreigt verzeild te raken in eindeloze twisten over de waarde van vermogen. Maus is niet overtuigd: "De enige bevolkingsgroep die hiervan profiteert zijn de fiscale advocaten."
Wat met de kapitaal-vlucht?
Het risico van een kapitaalvlucht valt niet uit te sluiten. Dat is de reden waarom de Zweden in 2007 beslisten om hun vermogenswinstbelasting af te schaffen. We hebben wel het voordeel dat onze omringende landen al een vorm van vermogenswinstbelasting toepassen. Het is een kwestie om hun tarieven niet te ver te overschrijden. Een tweede voordeel is dat het voor belastingontduikers niet volstaat om hun vermogen in het buitenland te parkeren. Wie zijn vermogen wil beschermen, moet effectief verhuizen. Wie in België woont, is immers sowieso onderworpen aan de Belgische belastingen.
België kent nu al een kapitaalvlucht, maar dan in omgekeerde richting. Mede door het ontbreken van een vermogenswinstbelasting is België in trek bij fiscale 'vluchtelingen'. Er was Bernard Arnault, de rijkste man van Frankrijk. Maar ook Gérard Depardieu, de Franse acteur die sinds vorig jaar als Rus door het leven gaat.
Zijn er alternatieven?
Ja. Mogelijke alternatieven zijn een meerwaardebelasting op aandelen. Of een verhoging van de belasting op huurinkomsten. Tot nu toe wordt die berekend op basis van het kadastrale inkomen, maar dat werd sinds 1975 niet meer werd geactualiseerd. Tijdens de vorige legislatuur werd de onroerende voorheffing al verhoogd van 15 naar 25 procent, de beurstaks van 0,17 naar 0,25 procent.