Japan wil omstreden eilandjes nabij China kopen
Japan wil drie private eilandjes in de Oost-Chinese Zee kopen die onder Japans gezag vallen maar ook worden geclaimd door China en Taiwan. Het kan een nieuwe escalatie worden in het oplopend aantal maritieme territoriale conflicten dat China met zijn buurlanden heeft.
Volgens Japanse kranten is de koop, ter waarde van 2 miljard yen (20 miljoen euro), maandag al gesloten. De Japanse regering heeft de berichten niet bevestigd, maar kabinetschef Osamu Fujimura gaf gisteren toe dat met de eigenaar van de eilanden, zakenman Kunioki Kurihara, wordt gesproken.
China, dat zich de laatste maanden steeds assertiever opstelt in territoriale disputen met buurlanden, heeft laten weten de zaak nauwlettend te volgen. Het zal volgens een woordvoerder 'de noodzakelijke maatregelen nemen om zijn nationale territoriale soevereiniteit te verdedigen'.
De betwiste archipel, de Senkaku-eilanden geheten in het Japans, Diaoyu-eilanden in het Chinees, bestaat uit vijf eilandjes en drie riffen ten westen van Okinawa en ten noorden van Taiwan. Ze liggen naast belangrijke scheepvaartroutes en rijke visgronden. Ook zijn er veelbelovende gasvoorraden.
De spanning is opgelopen sinds de gouverneur van Tokio, Shintaro Ishigara, in april aankondigde de eilanden te zullen kopen om te voorkomen dat ze in Chinese handen vallen. Hij zou er 15 miljoen euro aan giften voor hebben ingezameld, en ze daarna aan de Japanse regering hebben willen overdoen. Vorige maand gingen achtereenvolgens Chinese en Japanse activisten aan land om de gebiedsaanspraken kracht bij te zetten.
China, Taiwan en Japan zijn in het verleden regelmatig gebotst over de eilanden. In 1996 bouwden Japanse activisten een vuurtoren op een van de eilanden. In 2005 blokkeerden Taiwanese vissers de archipel. In 2010 bracht Japan een Chinese vissersboot op, wat leidde tot een diplomatieke rel.
De Senkaku-eilanden, samen niet meer dan 7 vierkante kilometer groot, zijn in 1895 door Japan geconfisqueerd en vallen sindsdien onder de Ryukyu-archipel, nu de Okinawa-prefectuur. Toen Japan na de Tweede Wereldoorlog zijn aanspraken op Taiwan opgaf, vielen de eilandjes daarbuiten. De VS gaven ze in 1971 met Okinawa terug aan Japan. Volgens China hebben ze altijd tot Taiwan en dus tot China behoord.
De spanning rond de Senkaku-eilanden liep op net nu de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Clinton gisteren in Peking was om met de Chinese regering te spreken over onder meer de maritieme territoriale geschillen die China heeft met haar buren rond de olierijke Zuid-Chinese Zee.
Clinton vertelde haar ambtgenoot Yang Jiechi gisteren dat China soepeler moet omgaan met de maritieme disputen. Yang repliceerde dat China soevereiniteit heeft over de eilanden in de Zuid-Chinese Zee en dat daar ampel historisch en statenrechtelijk bewijs voor is. Het gesprek leverde weinig op.
De VS willen dat China en haar Zuidoost-Aziatische buurlanden een gedragscode afspreken om hun geschillen gezamenlijk en vreedzaam te regelen. China geeft de voorkeur aan bilaterale afspraken. Chinese media hebben de VS ervan beschuldigd te stoken in de relaties van China met haar buren.