Marleen Temmerman roept op tot ethisch debat in Senaat
De recente veroordeling van een gynaecoloog heeft de emotioneel geladen debatten over leven en dood weer hevig doen opflakkeren. Senator en gynaecologe Marleen Temmerman (sp.a) wil in de Senaat maximaal inzetten op ethische thema's. 'Mensen kun je niet in wetten gieten.'
De abortuswet zit op zich goed in elkaar, vindt Temmerman. "De wet zegt dat een zwangerschap die verder is gevorderd dan 14 weken afgebroken kan worden, op voorwaarde dat er sprake is van een zware ongeneeslijke aandoening. En met toestemming van twee artsen. Maar het is duidelijk dat er nood is aan een wettelijk initiatief dat een duidelijk en breed kader schept, waarbij specialisten uit verschillende disciplines zich over dergelijke zware zaken buigen. De meeste grote medische centra hebben dat al. In het UZ Gent werken wij in dergelijke gevallen met onze Ethische Commissie. "
Er bestaat geen wet die bepaalt tot wanneer abortus kan bij zware medische afwijkingen. Is dat de kern van het probleem?
"Ik pleit er zeker niet voor om daar een ultieme termijn op te plakken, of om een lijst met afwijkingen aan te leggen die bepaalt wanneer het wel of niet kan. Er is natuurlijk ook de informatieplicht, en die kan in de praktijk zeker beter. Artsen moeten ouders informeren over de gevolgen wanneer een afwijking aan het licht komt. En als de arts geen reden tot abortus ziet, moet hij hen informeren over mogelijkheden in binnen- of buitenland. Een zwangerschap afbreken na 32 weken, dat doe je niet als je daar geen ervaring mee hebt."
Maar dat gebeurt wel?
"Het komt zelden voor, maar het gebeurt. Meestal gaat het om afwijkingen die zeer laat aan het licht komen, en die onverenigbaar zijn met het leven. Bijvoorbeeld bij een vrouw die zeer laat voor de eerste keer op consultatie komt. Dan blijkt pas dat het kindje anencefalie heeft, een open schedel. Dan gaat men overal akkoord om die zwangerschap af te breken.
"Veel moeilijker wordt het wanneer je na 24 weken vaststelt dat de foetus een arm mist. Of dat er sprake is van een gespleten lip. Voor de één een zware handicap, voor de ander iets waarmee je kan leven. Dan zijn de meningen al veel meer verdeeld.
"We merken in elk geval dat de realiteit de wetten heeft ingehaald. Dat is zo voor abortus, maar bijvoorbeeld ook voor euthanasie."
U hebt in de Senaat al opgeroepen om de resterende 2,5 jaar zeker in te zetten op ethische thema's. Wat wil u nog realiseren?
"Ik heb dat in naam van de fractie gevraagd en ik heb bijval gekregen van verschillende politieke partijen. Er liggen heel wat wetsvoorstellen en amendementen op de plank, die moeten weer op de agenda gezet worden en het geijkte politieke parcours afleggen. Euthanasie bij kinderen, bij mensen die psychisch lijden, wilsverklaringen die jaarlijks verlengd moeten worden: sommige dingen kunnen al, maar in de praktijk blijkt dat na 10 jaar euthanasiewet verbeteringen mogelijk zijn. Hetzelfde geldt voor de controle op plastische chirurgie buiten de muren van het ziekenhuis, of voor draagmoederschap."
In 2012 zullen we het eerste proces over commercieel draagmoederschap meemaken, bij gebrek aan verbod. Komt dat er nu wel?
"Je kunt mensen niet in wetten gieten. Koppels die draagmoeders zoeken via internet, mensen die elkaar bij wijze van spreken op café tegenkomen: dat kun je niet tegenhouden. Wat we absoluut willen kaderen is hoogtechnologisch draagmoederschap, waarbij koppels die zelf niet in staat zijn om kinderen te dragen met een vrijwillige draagmoeder naar het ziekenhuis stappen.
"Het is aan de Senaat om de prioriteiten te stellen, en een realistisch werkschema op te stellen. Ik doe niet aan pronostieken, ik hoop gewoon dat we het onderste uit de kan kunnen halen in de tijd die ons nog rest."