Leraars zijn gelukkiger

De lofzang op de leraar staat in het pas verschenen boek Leraars - profiel van een beroepsgroep,dat gegevens uit zestien databanken haalde om alle aspecten van het beroep te analyseren en te vergelijken met beroepen waarin andere hoogopgeleiden terechtkomen. “Uit die analyse blijkt inderdaad dat leraren veel tevredener zijn dan de gemiddelde Vlaming en ook nog altijd tevredener dan hoogopgeleide Vlamingen met een andere job. Zowel op professioneel vlak als qua algemene levenskwaliteit”, stelt professor Marc Elchardus van de VUB. ‘Professioneel zijn leerkrachten vooral blij met het inhoudelijke aspect van hun job maar ook met hun loon.”Het is een kwestie van de kip of het ei. Zijn het gelukkigere en tolerantere mensen die voor het lerarenberoep kiezen of worden mensen gelukkiger en toleranter omdat ze lesgeven? “Dit onderzoek kan geen antwoord bieden op die vraag”, aldus Elchardus. “Je ziet wel dat als het onderwijs geen roeping is, mensen er snel de brui aan geven. Het is toch een bepaald soort mens dat voor het beroep kiest, maar de job zelf beïnvloedt natuurlijk ook.”En er is meer. Leerkrachten zijn niet alleen gelukkiger maar ook socialer, toleranter, opener voor andere culturen, minder chauvinistisch, voelen zich veiliger en zijn actiever, vooral in de amateurkunsten en het verenigingsleven. “Doorheen het schooljaar werken leraren gemiddeld evenveel uren als een ambtenaar en minder dan iemand met een gelijkaardig diploma in de privésector. Ze hebben dus inderdaad wat meer tijd om te spenderen aan hobby’s, maar daartegenover staat dan weer dat ze minder dan gemiddeld uitgaan en voor de televisie hangen. Het is dus echt een bewuste keuze.”Daarenboven doen mannelijke leerkrachten meer in het huishouden dan andere hoogopgeleide mannen. “De mannen in het onderwijs zijn vaker van het type nieuwe man”, aldus Elchardus. “Je ziet ook dat ze gevoeliger zijn voor gelijkheid tussen man en vrouw.”Ondanks het feit dat dat leraren door de band genomen blijkbaar erg tevreden en aangename persoonlijkheden zijn, blijft het moeilijk om voldoende jongeren warm te maken voor de job. De economische crisis zorgt nu tijdelijk voor een heropleving van het beroep, maar Elchardus vreest dat dit slechts van korte duur is. “Mijn grote angst is dat iedereen nu gaat denken dat het lerarentekort opgelost is terwijl dat helemaal niet het geval is. De crisis heeft maar een kortstondige impact. Het lerarenkorps is een oude groep: gemiddeld 45 jaar. Binnenkort gaan de babyboomers met pensioen en dan zitten we echt met een groot probleem. Zeker op het niveau van licentiaten: masters naar het onderwijs halen is erg moeilijk geworden.”

Waardering

En dat heeft niet zozeer met het loon te maken, dan wel met de waardering die er voor de job is. “Hoewel er volgens steekproeven veel vertrouwen is in leerkrachten is het niet langer een job met aanzien. We hebben onderzocht hoe onderwijs in de media komt en dat is heel vaak negatief. In de pers hebben leerkrachten maar een triestig imago. Weinig ouders scheppen er nog mee op ‘dat hun zoon leraar geworden is’”, aldus Elchardus. “De intrede in de job is ook erg moeilijk. Vaak is het uren sprokkelen. Zowat 40 procent van de leerkrachten jonger dan dertig die deeltijds werken, doet dat onvrijwillig en zou liever voltijds werken. Bij andere jobs is die situatie helemaal anders. De werkonzekerheid schrikt leraren in spe af, en dat moet aangepakt worden.”