Direct naar artikelinhoud

Denk niet te snel: 'Ik heb een burn-out'

Burn-outs zijn een modewoord geworden, zegt arbeidsexpert Jan Denys na het verhaal van auteur Bregje Hofstede in Zeno. 'Een dipje is al een burn-out en men komt ermee weg.'

Op Twitter maakte Denys zich druk over het interview met Hofstede, dit weekend in Zeno. Het fenomeen van de burn-out wordt gebanaliseerd, zegt hij. Daarmee heeft hij het niet over Hofstede zelf, wel over kwistigheid waarmee de term wordt rondgestrooid.

De aandoening, zegt hij, is een passe-partout geworden voor alles dat raakt aan stress en vermoeidheid, net zoals bij een kind dat wat druk is snel het woord ADHD valt. "Een dipje heet tegenwoordig al makkelijk een burn-out", vindt Denys. "Ik heb zelfs iemand horen zeggen dat hij vorige zomer een burn-out had en dat dat wel even plezant was. Met zulke uitspraken komen mensen tegenwoordig weg. Daar help je mensen die echt last hebben van die zware ziekte, niet mee."

Klopt, zegt psychologe Tine Daeseleire van The Human Link, gespecialiseerd in de problematiek. "Depressies, chronische vermoeidheid, angsten: het label burn-out wordt op van alles geplakt zonder dat mensen weten wat het eigenlijk betekent." Grosso modo komt een burn-out neer op extreme fysieke en mentale vermoeidheid, zware zelftwijfel en cynisme. Een sluimerend conflict met een collega of een slechte evaluatie die voor onrust zorgt, is niet hetzelfde. En sommige mensen zijn inderdaad overspannen en dreigen in het rood te gaan, maar zijn al gesteld met een cursus stressbeheersing.

Of nog: "De ziekte is vooral werkgerelateerd, maar op een lezing ontmoette ik onlangs mensen die de diagnose hadden gekregen terwijl ze al tien jaar niet meer werken", vertelt Daeseleire. Arts Luc Swinnen, ook gespecialiseerd in de materie, kreeg dan weer een vermoeide patiënt over de vloer die uiteindelijk last bleek te hebben van de schildklier.

Misverstanden

"De behoefte aan etiketten is heel groot, en over burn-outs wordt nu eenmaal veel gezegd en geschreven", denkt Swinnen, die vindt dat boeken of interviews met titels als Leve mijn burn-out de zaak niet per se vooruithelpen. "Voor mensen die erin zitten is het een zware, diepe en pijnlijke ervaring." Het heeft misschien ook te maken, zegt Daeseleire, dat aan burn-out een andere connotatie hangt dan bijvoorbeeld depressie. "Een burn-out is niet echt je eigen schuld, maar van je omgeving."

Volgens cijfers van het Riziv zaten eind vorig jaar exact 8.208 mensen thuis met een burn-out, fors meer dan de jaren voorheen. Als Daeseleire een patiënt voor zich krijgt, dan laat ze hem een gespecialiseerde vragenlijst invullen, de zogeheten schaal van Schaufeli. Ze bekijkt de klachten en gaat na of er misschien een depressie sluimert. Ze interviewt ook de patiënt om pakweg een werkconflict uit te sluiten. Swinnen stipt ook het lichamelijke onderzoek aan.

Maar ook huisartsen mogen de diagnose stellen. Maggie De Block (Open Vld, Volksgezondheid), die werkt aan de erkenning van burn-out als werkgerelateerde ziekte, zegt dat huisartsen daartoe capabel zijn, en moeten doorverwijzen als het hen boven het hoofd stijgt.Swinnen zegt dat hij goed samenwerkt met huisartsen, maar Daeseleire merkt dat niet iedereen mee is. "Er bestaan nog veel misverstanden."

Zo zijn er controleartsen van verzekeringsbedrijven die de diagnose niet aanvaarden omdat er geen depressieve klachten zijn, terwijl dat er niets mee te maken heeft, of artsen bevelen een patiënt te rusten en geen contact op te nemen met het werk, hoewel sommigen daar net mee gebaat zijn. Daeseleire: "Ondertussen presenteert de overheid gesubsidieerde loopbaanbegeleiding als oplossing, maar daarmee worden mensen aangemoedigd om weg te lopen van het probleem, in plaats van het aan te pakken."

Dat gebrek aan kennis zorgt voor een wildgroei aan diagnoses en maakt het soms moeilijker voor wie er echt onder lijdt, maar het bevuilt ook het debat, zegt Denys. "Hoe kunnen we dit probleem zomaar even op het bord van de werkgever gooien als de definitie niet helder is? De framing is lastiger dan het probleem zelf."