Power Queen
Wie is de machtigste celeb ter wereld? Volgens het Amerikaanse zakenblad Forbes is dat Beyoncé. Vorig jaar stond de zangeres nog op de vierde plaats. Waar heeft ze die macht aan te danken? En wat doet ze ermee?
De keuze voor Beyoncé als invloedrijkste beroemdheid van het afgelopen jaar is geen verrassing. Ze speelde maar liefst 95 shows over de hele wereld en loste haar meest innovatieve album, Beyoncé. Ook de marketingmachine draaide op volle toeren. Als gezicht van H&M, Pepsi-Cola en een lijn parfums verdiende Queen B zo'n 84 miljoen euro. Dat in combinatie met haar aanwezigheid en impact op de (sociale) media was voor Forbes voldoende om haar bovenaan op de Celebrity 100 te plaatsen.
"De lijst is erg relatief", vindt Olivier Driessens, medewerker van het Departement voor Media en Communicatie van de Londense universiteit LSE. "Misschien oefent iemand als Michael Jackson ook nog invloed uit op zijn fans. Anderzijds is de definitie van beroemdheid nogal eng geïnterpreteerd, met de focus op entertainment."
Toch staat het voor Driessens buiten kijf dat Beyoncé zich het afgelopen jaar meer dan gemiddeld in de aandacht heeft gewerkt. En haar macht voor de goede zaak heeft proberen in te zetten. "Begin dit jaar heeft ze bijvoorbeeld een feministisch essay geschreven, waarin ze bekritiseerde dat Amerikaanse vrouwen minder verdienen dan mannen. Op die roep naar gendergelijkheid is kritiek gekomen, omdat ze zelf onder de naam van haar echtgenoot op tournee gaat. Ze zou zich dus zelf ondergeschikt opstellen, ook in haar teksten. Al bijt Beyoncé zelf altijd van zich af. Als vrouw doet ze wat ze wil, vindt ze."
In maart zette Beyoncé zich nog samen met Condoleezza Rice en Jane Lynch in voor de campagne #BanBossy, tegen het woord 'bazig' in de context van vrouwen in hoge functies. In een zeldzaam interview met Out Magazine zei ze daarover: "Ik strijd voor mensenrechten en gelijkheid, niet alleen tussen mannen en vrouwen. Het maakt me blij wanneer mijn woorden inspireren of kracht geven, zeker voor mensen die zichzelf een verdrukte minderheid voelen. We zijn allemaal hetzelfde en we willen allemaal één ding: het recht gelukkig te zijn."
Volgens website Look To The Stars zet Beyoncé zich in voor 27 goede doelen en gebruikt ze haar macht om de aandacht te vestigen op maar liefst 22 thema's. Ze is medeoprichtster van Chime For Change, een initiatief van Gucci voor de bewustwording over meisjes- en vrouwenrechten. Vorig jaar lanceerde ze ook #BeyGOOD, waarin ze fans oproept zich in te zetten voor de eigen gemeenschap en voor goede doelen die ze zelf belangrijk vinden. "Elk van ons kan het verschil maken door terug te geven", staat er op haar website.
Zijn die initiatieven oprecht, of niet meer dan slimme marketing? "Beroemdheden zeggen vaak dat ze iets willen teruggeven aan de fans, aan de samenleving", zegt Driessens. "Voor mijn doctoraatsstudie interviewde ik verscheidene bekende Vlamingen. Bij hen voelde ik wel degelijk een oprechte bekommernis met het goede doel dat ze steunden. Het verhaal van Beyoncé lijkt me niet anders."
Bovendien werkt het. Driessens: "Er bestaan studies waarin campagnes van goede doelen met en zonder beroemdheid vergeleken worden. Daaruit blijkt het potentieel aan invloed, al hangt veel af van de geloofwaardigheid van de celebrity en de match met inhoud en profiel. Feit dat Beyoncé ook zelf in de buidel tast, speelt in haar voordeel. Al kan dat natuurlijk een vorm van compensatiedrang zijn. Om niet te worden versleten als geldwolf."
Beyoncé Giselle Knowles-Carter is zich alvast ten volle bewust van haar machtige positie. "Ik heb meer macht dan ik me eigenlijk kan voorstellen", zei ze vorig jaar aan GQ Magazine. "Ik ben heel dankbaar dat ik in deze situatie zit, maar ik heb er ook veel voor moeten opgeven." Alles heeft een keerzijde.