Direct naar artikelinhoud

POETIN: 'Opdracht volbracht'

De opdracht in Syrië is volbracht, zegt Russisch president Poetin. Hij trekt zijn 'grondtroepen' terug, die eigenlijk militaire adviseurs zijn voor het leger van Syrisch president Assad. Critici reageren schamper. 'Dit is een machtsmanoeuvre.'

'Ben een weekje in Azië geweest. Heeft Poetin in de tussentijd IS verslagen?' De voormalige Amerikaanse ambassadeur in Moskou, Michael McFaul, geeft de Russische president op Twitter een lesje in cynisme. De ietwat verrassende aankondiging gisteravond van Poetin dat de opdracht in Syrië is 'volbracht' en dat hij daarom vandaag zijn grondtroepen terugtrekt, ontlokt zijn critici honende reacties.

In september verklaarde de Russische leider voor de Verenigde Naties dat hij zijn leger naar Syrië stuurde om er 'terrorisme' te bestrijden. Nu beveelt hij het ministerie van Defensie de grondtroepen terug te roepen. In feite gaat het om militaire adviseurs, die, net zoals Iran, president Assad bijstaan in de strijd. De Russische marine blijft aanwezig op de Middellandse Zee, zo onderstreepte Poetin in zijn toespraak. De legerbasis in kuststad Latakia verdwijnt evenmin. Hier staan zestig gevechtsvliegtuigen geparkeerd.

"De actie heeft alle schijn van een machtsmanoeuvre", zegt Rik Coolsaet, voormalig professor internationale politiek. Het is Poetin niet om bondgenoot Assad, noch om de strijd tegen terreur te doen, oordeelt hij. "De internationale erkenning van Rusland als grootmacht, dat is altijd zijn doelstelling geweest." Na de mededeling volgde dan ook meteen een sneer naar het Westen, al kwam die van Poetins woordvoerder Dmitry Peskov. "Het is fout om te denken dat het hier om een overwinning op het terrorisme gaat", zei Peskov. "Geen enkel land kan alleen van terroristen winnen. En er is internationaal geen politieke wil om die strijd aan te gaan."

Naar het diplomatieke

Naast de mededeling over de militaire terugtrekking zei Poetin ook dat hij zijn minister van Buitenlandse Zaken vraagt de vredesonderhandelingen "te intensifiëren". In Genève zijn die gesprekken onder leiding van de VN gisteren heropgestart. Maar wat de mededeling van Poetin voor die gesprekken betekent, blijft onduidelijk, stelt Rusland-expert Lien Verpoest (KU Leuven).

"Hij verlegt het accent van het militaire naar het diplomatieke, maar zijn drijfveren kennen we niet." Ze verwijst naar een reactie van Vladimir Soloviev, een journalist met een eigen talkshow waarin hij pro-Poetin-praat verkoopt. "Soloviev zei onmiddellijk dat er in Syrië in feite niets verandert. De troepen kunnen er zo weer staan. Waar Poetins tegenstanders schamper reageren, minimaliseren zijn voorstanders de mededeling."

Dronken beer

De Russische luchtmacht heeft sinds eind september luchtaanvallen uitgevoerd op IS en andere "terroristische doelwitten" in de regio, waarbij ze het vooral had gemunt op militair materieel, communicatiecentra, voertuigen, wapen- en brandstofdepots. Dat schrijft Russia Today, een medium dat doorgaans vriendelijk is voor het regime. Die claim is in vraag gesteld: volgens analisten troffen de Russen vooral Syrische burgers en (liberale) opposanten van het regime.

In Dabiq, het propagandamagazine dat IS op glanzend papier uitgeeft, stond in november te lezen dat de "dronken bruine beer" het in Syrië vooral had gemunt op "de Saudische bondgenoten van de VS". De resultaten op het terrein lijken dit te bevestigen: bij het Russische aantreden in september had president Assad nog maar een zesde van zijn land onder controle. Met luchtsteun van Rusland heroverde hij vooral in het noordoosten van het land grote gebieden. Sinds 27 februari geldt er een staakt-het-vuren, met uitzondering van de strijd van de gewapende islamisten IS en Jabhat al-Nusra.

Poetin zou gisteren nog telefonisch contact hebben gehad met Assad. Beide leiders zouden tot de conclusie zijn gekomen dat de inzet van de Russische luchtmacht ertoe heeft geleid dat de "situatie drastisch is veranderd", laat het Kremlin weten.